GAS Geven: doeltreffend evalueren in Passend Onderwijs

Hoe maak je de vooruitgang van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte meetbaar? Dat was een van de vragen die centraal stond bij GAS Geven, een praktijkgericht onderzoeksproject met leraren uit het PO en SO. We hebben verkend of Goal Attainment Scaling (een vorm van formatieve evaluatie) handvatten kon bieden in het bieden van passend onderwijs. Op basis van een theoretische en praktische verkenning hebben we kunnen constateren dat de aanpak van meerwaarde kan zijn.

Steeds meer leerkrachten hebben te maken met leerlingen met een speciale onderwijsbehoefte, zowel in het reguliere basisonderwijs als in het speciaal (basis)onderwijs. Soms verloopt de ontwikkeling op het gebied van taal, geletterdheid en communicatie van deze leerlingen erg vertraagd. Leerkrachten krijgen met de gebruikelijke instrumenten vaak niet genoeg informatie om te bepalen of hun manier van ondersteuning de gewenste groei oplevert.

Het is ingewikkeld, maar zeker niet onmogelijk om de vooruitgang van leerlingen met een individuele leerlijn te evalueren. Dat is de belangrijkste uitkomst van project GAS Geven: Doelgericht werken aan taal en lezen in Passend Onderwijs van het Expertisecentrum Nederlands. Goal Attainment Scaling blijkt een goede manier om individuele doelen te stellen voor deze leerlingen en om hun ontwikkelstappen (hoe klein ook) te volgen. Door zelf met GAS aan de slag te gaan in dit project, konden leerkrachten uitvinden hoe ze op deze manier formatief kunnen evalueren.

Goal Attainment Scaling

In het project GAS Geven is bekeken hoe leerkrachten de vooruitgang van de leerlingen met een ondersteuningsbehoefte regelmatig kunnen evalueren met de methodiek Goal Attainment Scaling (GAS). De leerkracht kan zo met formatieve evaluatie van ‘kleine’, individueel gestelde interventiedoelen de ontwikkeling van een leerling in kaart brengen. Deze evaluatie heeft drie kenmerken:

  • er wordt meer doelgericht in plaats van activiteitengericht gewerkt,
  • de vooruitgang van de leerling wordt systematisch vastgelegd zodat collega’s, ouders en de leerling inzicht krijgen in de successen die zijn behaald,
  • de leerkracht krijgt informatie over de effectiviteit van diens aanpak.

Met deze informatie kan de leerkracht vervolgens de aanpak/interventie bijstellen, en nieuwe, haalbare kortetermijndoelen stellen voor de leerling.

GAS Geven

GAS wordt in de revalidatiesector al langer gebruikt, maar is in het onderwijs nog nauwelijks bekend. Een mooie uitdaging dus om te kijken hoe leerkrachten kunnen leren werken met GAS. Het consortium dat hiermee aan de slag ging, bestond uit medewerkers van een aantal scholen voor primair en voor speciaal onderwijs, twee zorginstellingen die al werken met GAS, de Radboud Universiteit Nijmegen en het Expertisecentrum Nederlands. Het consortium bekeek ook wat leerkrachten aan kennis en vaardigheden nodig hebben om vanuit leerlijnen GAS-doelen te formuleren, die aansluiten bij de mogelijkheden van het kind.

Opbrengsten

De opbrengsten van het project zijn een trainingsmodule en materialen die leerkrachten kunnen gebruiken om de methodiek effectief toe te kunnen passen. Het onderzoek laat ook zien dat coaching bij het opstellen van GAS-schalen meerwaarde biedt.

Dit onderzoek is (mede) gefinancierd door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek in het kader van de call kortlopend onderwijsonderzoek (projectnummer 405-15-511).

Meer informatie

Download de projectrapportage GAS Geven: Doelgericht werken aan taal en lezen in Passend Onderwijs.

Deze producten vormen de praktijkopbrengsten van het project:

Met de handleiding, het stappenplan, de bijsluiter en het formulier (in combinatie met een van de Excel-documenten) kunt u aan de slag gaan met het maken van GAS-schalen voor uw leerlingen.

De materialen zijn ook opgenomen in de Kennismakingsmodule GAS Geven bij Eduseries. Daar vindt u, naast de handleiding en het formulier, een video-instructie, presentaties over het werken met GAS en opdrachten om kennis te maken met de werkwijze. De kennismakingsmodule is, na inschrijving bij Eduseries, gratis toegankelijk.

In MeerTaal van januari 2017 verscheen een artikel over het project. In het septembernummer van BasisSchoolManagement (2018) staat ook een artikel over het project, en de wijze waarop formatieve evaluatie toegepast kan worden bij het doelgericht werken in de klas.

Consortium GAS Geven

Het consortium GAS Geven bestaat uit de volgende organisaties: