Op naar een landelijke norm voor basisondersteuning

In 2023 heeft voormalig minister Wiersma gevraagd aan AOb en Ouders & Onderwijs om te komen tot een advies voor een landelijke norm basisondersteuning. Vanuit het Expertisecentrum Nederlands, KBA Nijmegen en P2 hebben wij hen in opdracht van het ministerie van OCW bij dit uitdagende traject ondersteund.

Achtergrond

Vierde poging

Sinds de motie van de toenmalige Kamerleden Kwint (SP), Van den Hul (PvdA) en Westerveld (GL-PvdA) in 2019 is er meerdere keren gewerkt aan een advies voor een landelijke norm basisondersteuning, maar een breed gedragen voorstel is nog altijd uitgebleven. Daarom zijn AOb en Ouders & Onderwijs gevraagd om in deze laatste poging wél tot een gedragen advies te komen.

Wat is basisondersteuning?

In Nederland is bij de komst van Passend Onderwijs gekozen om onderscheid te maken in basisondersteuning en extra ondersteuning. Grofweg is basisondersteuning laagdrempelige ondersteuning die op school wordt geboden zoals de inzet van voorleessoftware bij leesproblemen en dyslexie. Extra ondersteuning is bedoeld voor leerlingen die niet voldoende hebben aan de basisondersteuning.

Waarom een landelijke norm?

Er zijn op dit moment grote verschillen tussen scholen in de ondersteuning die wordt aangeboden. De norm moet deze grote verschillen verminderen. Daarnaast moet het de garantie geven van een zeker basisniveau van ondersteuning dat wordt geboden op alle scholen. Daarnaast moet een norm duidelijkheid bieden aan ouders en leerlingen over wat ze kunnen verwachten aan basisondersteuning en aan leraren en begeleiders wat ze moeten bieden. 

Hoe moest de norm basisondersteuning eruit gaan zien?

De norm moest gaan over het 'wat' er aan ondersteuning wordt geboden en niet over 'hoe' het precies wordt ingevuld en uitgevoerd. Daarnaast moet de norm aansluiten bij wat nu al op de meeste scholen wordt geboden. En in verband met de uitvoerbaarheid werd het advies in eerste instantie uitgewerkt voor de volgende gebieden:

  • Lees-, spellingproblemen en dyslexie
  • (Hoog)begaafdheid
  • Taak-/werkgedrag

Hoe hebben we het aangepakt?

Met het projectplan opgesteld door AOb en Ouders & Onderwijs als leidraad zijn we samen met hen aan de slag gegaan. Door een unieke combinatie van kennis van onderzoek en praktijk op het gebied van passend onderwijs én procesbegeleiding konden we AOb en Ouders & Onderwijs op een passende manier ondersteunen.

Zorgen voor goede basis

We zijn gestart met het op orde krijgen van de basis: 

  • Het creëren van vertrouwen en een gemeenschappelijk basis met een klankbordgroep met vertegenwoordigers van ouders, leerlingen, leraren, begeleiders/coördinatoren, schoolleiders, lerarenopleidingen, schoolbesturen en samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs.
  • Definities scherp krijgen: waar hebben we het met elkaar over als we het hebben over basisondersteuning en wat verstaan we precies onder de ondersteuningsgebieden. 
  • Opstellen eerste conceptversie van landelijke norm basisondersteuning op basis van ondersteuningsplannen en de opbrengsten van de vorige drie pogingen.

Input ophalen

Vervolgens zijn we het land (fysiek en digitaal) ingegaan en hebben we veel mensen bereid gevonden om met ons mee te denken en feedback te geven op de conceptversie van de norm. Middels interactieve werkvormen waarbij deelnemers zowel schriftelijk als mondeling de gelegenheid kreeg om concrete input te leveren werd iedere deelnemer gehoord en kreeg een evengrote stem. Deze werkwijze was essentieel om te komen tot een gedragen norm. We zijn in gesprek gegaan met ouders, leerlingen, leraren, begeleiders/coördinatoren, schoolleiders, experts (wetenschappers en onderwijsadviseurs), schoolbesturen en samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. Op basis hiervan is de conceptversie meermaals aangepast.

Toetsen: digitale enquête

Om te toetsen of het conceptadvies o.a. duidelijkheid verschafte voor de verschillende betrokkenen is de norm in een vragenlijst voorgelegd. Hier kregen betrokkenen nogmaals de gelegenheid om op criteriumniveau feedback te geven op de norm. Daarnaast is gevraagd om een advies voor de implementatie van de norm. Deze opbrengsten hebben we gebundeld en verwerkt in het advies voor de norm.

Definitief advies en adviezen voor implementatie

Op basis van de opbrengsten uit de werksessies en enquête, feedback en input van de klankbordgroep hebben we AOb en Ouders & Onderwijs ondersteund bij het opstellen van een definitief advies voor de landelijke norm voor basisondersteuning en een advies voor de implementatie van de norm:

Geslaagde poging en hoe verder?

Voor het opgeleverde advies was veel draagvlak in het veld (Kamerbrief Passend Onderwijs, april 2025). Het traject om het advies vast te leggen in wet- en regelgeving loopt. Daarnaast zijn AOb en Ouders & Onderwijs gevraagd om te komen tot een uitwerking van verschillende andere ondersteuningsgebieden waaronder: autisme, rekenproblemen en dyscalculie, moeilijk lerenden en taal- en spraakontwikkeling. Het volledige advies wordt in 2027 verwacht.