Een groot deel van de wereldbevolking is meertalig: zij spreken meerdere talen naast elkaar. Ook in Nederland zijn veel mensen meertalig, bijvoorbeeld omdat zij naast het Nederlands thuis nog een andere taal spreken (bijv. Fries, Limburgs, Arabisch, Engels) of omdat zij door school en/of werk een andere taal leren (bijv. Engels, Frans).
Wanneer iemand meertalig is kan tot discussie leiden: hoe goed moeten zij beide talen kennen? Kennis van een taal wordt beïnvloed door de mate waarin de spreker blootgesteld is aan de talen, de leeftijd waarop de taal is geleerd en de volgorde waarin de talen zijn geleerd. Het Expertisecentrum Nederlands houdteen brede definitie van Meertaligheid aan: meertalige mensen zijn in staat zich uit te drukken en te functioneren in meerdere talen.
Nederlandse kinderen die meertalig opgroeien, leren vanaf heel jonge leeftijd twee of meer talen tegelijkertijd. Bijvoorbeeld omdat zij thuis een (of meerdere) andere taal / talen spreken naast het Nederlands. Voor de meeste kinderen is meertalig opgroeien geen probleem: zij leren de twee (of meer) talen naast elkaar. Er kan sprake zijn van een taalachterstand, maar bij de meeste kinderen is dit tijdelijk. Zo zullen kinderen die thuis een andere taal dan Nederlands spreken, woorden die vooral op school gebruikt worden met name in het Nederlands kennen en woorden die vooral thuis gebruikt worden met name in de andere taal kennen. Een rijke taalomgeving zowel op school als thuis helpt hen de woordenschat in beide talen verder te ontwikkelen.
Er zijn steeds meer basisscholen in Nederland die kinderen vanaf jonge leeftijd (meestal vanaf groep 1) een vreemde taal aanbieden: vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto). Het gaat hierbij dan meestal om het aanbod in Engels, en in ongeveer 10 tot 15 % van de lestijd. Een kleine selectie van basisscholen in Nederland doet mee aan een speciale pilot voor tweetalig onderwijs, waarbij het aanbod in het Engels rond de 30 tot 50% van de lestijd ligt. Het Expertisecentrum Nederlands onderzoekt, samen met een aantal partners, het effect van dit uitgebreider tweetalig onderwijs in het Flankerend onderzoek Tweetalig primair onderwijs (FoTo). In dit onderzoek worden leerlingen die vanaf groep 1 voor de helft les krijgen in het Engels gevolgd. Hierbij wordt gekeken naar hoe dit onderwijs wordt vormgegeven en welke effecten er zijn op de Nederlandse en Engelse taalvaardigheid en de rekenvaardigheid van de leerlingen.
Wat biedt het EN?
Het Expertisecentrum Nederlands heeft expertise op het gebied van onderzoek van effecten van meertalig onderwijs, zowel in tweetalig onderwijs als vvto onderwijs en in internationaal perspectief (zie het ELLiE project). Vanuit onze onderzoekservaring kunnen wij meedenken in de stappen naar implementatie van meertalig onderwijs en praktische adviezen hiervoor geven. Onze kennis van meertaligheid verbinden we met andere projecten, bijvoorbeeld met informatievoorziening over meertaligheid en dyslexie en de publicatie “Putting PIRLS to use in classrooms across the globe” (verschijnt voorjaar 2022).
Heeft u een vraag over Meertaligheid en bent u benieuwd wat we voor u kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op via info@expertisecentrumnederlands.nl.
Artikelen

FoTo – Flankerend onderzoek Tweetalig primair onderwijs
Engels in het basisonderwijs Het Flankerend onderzoek Tweetalig primair onderwijs (FoTo) is een langlopend onderzoek dat gekoppeld is aan de pilot tweetalig primair onderwijs (tpo), die in schooljaar 2014-2015 van start is gegaan. Twintig scholen in Nederland zijn 30 tot 50% van hun onderwijstijd Engels als voertaal gaan gebruiken. Tijdens het onderzoek...

Vroeg vreemdetalenonderwijs in Europa: het ELLiE-project
ELLiE staat voor Early Language Learning in Europe en is de naam van een langlopend, internationaal onderzoek naar de ervaringen en opbrengsten van vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto) in zeven Europese landen: Nederland, Kroatië, Engeland, Italië, Polen, Spanje en Zweden. Het Nederlandse deel van dit longitudinale onderzoek werd vanuit...

Zicht op vroeg vreemdetalenonderwijs
De beheersing en ontwikkeling van het Nederlands van basisschoolleerlingen lijdt niet onder het krijgen van les in een vreemde taal, zoals het Engels. Er is hierbij ook geen verschil gevonden tussen leerlingen die Engels leren vanaf groep 1 of leerlingen die later met Engels starten.. Dat blijkt uit onderzoek van KBA Nijmegen en Expertisecentrum Nederlands...

Ontwikkeling van vroege geletterdheid bij meertalig onderwijs
See below for English Vanuit de Radboud Universiteit Nijmegen wordt al geruime tijd onderzoek gedaan naar de effecten van tweetalig onderwijs op de ontwikkeling van woordenschat en fonologisch bewustzijn in relatie tot lexicale specificiteit in de kleuterjaren. Daarnaast zijn er twee internationale projecten uitgevoerd in samenwerking met het Ontario...