Taal en andere vakken
Elk vak op school doet een beroep op de taal- en denkvaardigheden van leerlingen. Taal is immers nodig om kinderen iets te leren en is daarmee onlosmakelijk verbonden aan andere vakken. Andersom bieden de onderwerpen van andere vakken vaak een uitstekende gelegenheid om op een betekenisvolle manier aan taal te werken. Leerlingen krijgen nieuwe informatie over een onderwerp aangeboden en moeten deze verwerken en koppelen aan hun voorkennis. Dit gebeurt het beste door er samen veel over te lezen, te praten en te schrijven. Taal integreren met zaakvakken is dubbel winst: leerlingen doen nieuwe kennis van de wereld op en werken tegelijkertijd aan hun taalvaardigheid.
Binnen het primair onderwijs verbinden scholen op verschillende manieren het taalonderwijs en de zaakvakken aan elkaar: vanuit de context van een bepaalde vakgebied of aan de hand van overkoepelende thema’s, vanuit vragen van leerlingen of vanuit een probleemschets, met of zonder gebruik van methodes. Ook de integratie met andere competenties, bijvoorbeeld onderzoekend en ontwerpend leren en digitale geletterdheid wordt door scholen opgepakt en op verschillende manieren vormgegeven. Binnen het voortgezet onderwijs en in het mbo is er ook steeds meer aandacht voor het verbinden van taal met andere vakken. Met taalgericht vakonderwijs wordt tegelijkertijd met de inhoud van het vak, gewerkt aan de taal waarmee de docent die vakinhoud weergeeft. Naast de vakdoelen wordt daarbij de benodigde taalvaardigheid expliciet genoemd.
Integraal, interactief en met instructie
Binnen het zaakvakonderwijs lezen leerlingen veel teksten, met name informatieve teksten. Leerlingen moeten weten hoe ze het lezen van deze teksten kunnen aanpakken om tot tekstbegrip te komen en daarmee hun kennis over het onderwerp kunnen uitbreiden. Instructie in onder andere vakspecifieke woorden en het aanleren van leesstrategieën is daarbij van belang. Door met elkaar vervolgens in interactie te gaan over de inhoud van een tekst, komen leerlingen tot een beter begrip. Ook door (samen) betekenisvolle schrijfopdrachten uit te voeren over het onderwerp, kunnen leerlingen hun kennis verder verdiepen of verbreden. Op deze manier wordt kennis van de wereld en taalvaardigheid in samenhang (Integraal) gestimuleerd.
Wat biedt het EN?
Het Expertisecentrum Nederlands draagt bij aan wetenschappelijk onderzoek naar de integratie van taal en andere vakken. Een voorbeeld hiervan is de begeleiding van het promotieonderzoek van Miriam Rhodest, naar Taalgericht W&T-onderwijs. Ook nemen we deel aan het onderzoeksproject Minds-On Taal van de HvA. Via deelname aan het Platform Taalgericht Vakonderwijs bundelen en verspreiden we kennis en ervaring op het gebied van taalgericht vakonderwijs. Ook voeren we in opdracht van onderwijsinstellingen onderzoek uit naar taalgericht of taalbewust beroepsonderwijs. Een voorbeeld hiervan is het project 'taalontwikkeling stimuleren in de beroepscontext', in samenwerking met ECBO.
In onze publicaties en professionaliseringsaanbod laten wij zien hoe leerkrachten op basis van onderzoek effectief taal en de zaakvakken kunnen verbinden. Voor wetenschap en technologie (W&T) hebben onderzoekers van het EN verschillende praktijkinstrumenten (mede) ontwikkeld bijvoorbeeld de WO-tool. Speciaal voor de onderbouw hebben we een inspiratieboekje gemaakt waarin we –uitgaande van de nieuwsgierigheid van jonge kinderen- leerkrachten bewust maken van de kansen die er liggen om binnen W&T-onderwijs te werken aan taalontwikkeling. Voor het voortgezet onderwijs zijn er vier brochures verschenen voor verschillen vakkenclusters waarin wordt toegelicht hoe de docent binnen zijn vak taalgericht kan werken.
Binnenkort verschijnt onze nieuwe publicatie over de integratie van Taal in de zaakvakken voor het basisonderwijs. Houd onze webwinkel in de gaten!
Heeft u een vraag over Taal en andere vakken en bent u benieuwd wat we voor u kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op via info@expertisecentrumnederlands.nl.
