Taalonderwijs in Beeld PO & VO
Online zelfevaluatie-instrument voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs met betrekking tot het taalonderwijs schoolbreed. De inzet kan als startpunt dienen voor het taalbeleid en schoolplan en daaruit voortkomende duurzame verbeterslagen.
Effectief taalonderwijs
Een goede ontwikkeling en beheersing van de Nederlandse taal is onmisbaar voor het schoolsucces en maatschappelijk functioneren van kinderen en jongeren. Effectief taalonderwijs is daarom essentieel. Op de basisschool doorlopen kinderen een groot deel van de taalontwikkeling en wordt de basis gelegd voor de verdere ontwikkeling van talige competenties in het vervolgonderwijs. Taalonderwijs in Beeld PO brengt daarom het taalonderwijs op de basisschool in de volledige breedte in kaart: van de ontwikkeling van de beginnende geletterdheid in groep 1 en 2 tot de aandacht voor werkwoordspelling en fictie & literatuur in groep 8. In het voortgezet onderwijs worden de taalvaardigheden die leerlingen op de basisschool hebben opgedaan verder ontwikkeld en uitgebreid. Dit gebeurt niet alleen bij het vak Nederlands, maar ook bij de andere vakken. Daarom brengt Taalonderwijs in Beeld VO het taalonderwijs in het voortgezet onderwijs in de volledige breedte in kaart: van het reflecteren op taal tijdens de lessen Nederlands tot de inzet van taaldoelen door docenten van andere vakken in het kader van taalgericht vakonderwijs.
Volgens het Expertisecentrum Nederlands is goed taalonderwijs integraal opgenomen in het onderwijs. Ook is het interactief en is er goede instructie voor nodig. Samen vormen integratie, interactie en instructie de drie i’s die nodig zijn om taalonderwijs op een effectieve manier vorm te geven. Aangevuld met andere inzichten uit wetenschappelijk onderzoek over effectief taalonderwijs in het basis- en voortgezet onderwijs zijn Taalonderwijs in Beeld PO en Taalonderwijs in Beeld VO ontworpen. Zie deel 3 van de Handleiding en verantwoording Taalonderwijs in Beeld voor de wetenschappelijke verantwoording van de scan.
Wat bieden de scans?
Taalonderwijs in Beeld PO brengt het onderwijs van verschillende taaldomeinen op de basisschool in kaart en heeft ook aandacht voor taalgericht zaakvakonderwijs. Taalonderwijs in Beeld VO doet dit binnen het vak Nederlands en brengt ook de aandacht voor taalvaardigheid bij andere vakken in kaart. Deze instrumenten vervangen de Tussendoelenmonitor PO en Tussendoelenscan VO.
Onderstaand figuur geeft een visuele weergave van Taalonderwijs in Beeld. Er is – naast de taaldomeinen – ook aandacht voor de algemene pedagogische-vakdidactische bekwaamheid van docenten en voor een aantal randvoorwaarden voor het bieden van kwalitatief goed taalonderwijs. De scan wordt ingevuld door de verschillende actoren die inhoudelijk betrokken zijn bij het taalonderwijs op school. Dit zijn niet alleen de leraren, maar ook begeleiders in het onderwijs en leidinggevenden.
Taalonderwijs in Beeld PO
De scan Taalonderwijs in Beeld PO bevat de volgende onderdelen:
- Vragenlijst met ongeveer 150 stellingen in totaal, waarvan 150 stellingen worden ingevuld door leerkrachten groep 3-8 (aan leerkrachten groep 1-2 wordt een selectie hiervan voorgelegd) en 40 stellingen voor onderwijsbegeleiders (o.a. intern begeleider, remedial teacher) en leidinggevenden.
-
De scan kan via instrumenten.expertisecentrumnederlands.nl worden aangevraagd en levert een overzichtelijke rapportage op (voorbeeldrapportage). Zie Overzicht stellingen Taalonderwijs in Beeld PO voor een overzicht van de vragenlijst.
- Leidraad voor de bespreking van de resultaten binnen het team: zie de rapportage en deel 2 van de Handleiding en verantwoording van Taalonderwijs in Beeld.
Taalonderwijs in Beeld VO
De scan Taalonderwijs in Beeld VO bevat de volgende onderdelen:
- Vragenlijst met ongeveer 130 stellingen in totaal, waarvan 130 stellingen worden ingevuld door docenten Nederlands, 70 stellingen door AVO-docenten, beroepsgerichte vakdocenten, docenten moderne vreemde talen en docenten klassieke talen en 45 stellingen door onderwijsondersteuners en leidinggevenden.
- De scan kan via instrumenten.expertisecentrumnederlands.nl worden aangevraagd en levert een overzichtelijke rapportage op (voorbeeldrapportage). Zie Overzicht stellingen Taalonderwijs in Beeld VO voor een overzicht van de vragenlijst.
- Leidraad voor de bespreking van de resultaten binnen het team: zie de rapportage en deel 2 van de Handleiding en verantwoording van Taalonderwijs in Beeld.
Wat leveren de scans op?
De resultaten van de scans kunnen als volgt worden benut:
- Als gespreksinstrument over evidence-informed taalonderwijs binnen het team
- Als reflectie-instrument voor leraren om te reflecteren op hun eigen didactisch handelen m.b.t. taalonderwijs
- Voor visie- en beleidsontwikkeling m.b.t. taalonderwijs op schoolniveau
- Om sterke punten en knelpunten in het taalonderwijs en de facilitering hiervan bloot te leggen
- Om periodiek ontwikkelingen/voortgang vast te leggen in een verbetertraject
- Om aan te tonen dat de bekwaamheid van het onderwijspersoneel wordt gestimuleerd aansluitend bij de bekwaamheidseisen.
Aan de slag met de scans
Taalonderwijs in Beeld PO en Taalonderwijs in Beeld VO kunnen worden aangevraagd via instrumenten.expertisecentrumnederlands.nl.
Bekijk deze video met praktische informatie over hoe je de scans kunt gebruiken:
In de technische gebruikershandleiding worden de technische aspecten van het gebruik van de scans toegelicht, zoals welke browser het beste gebruikt kan worden en hoe het invullen op een later moment weer hervat kan worden.
Vragen of opmerkingen over het gebruik van de instrumenten of over de instrumenten zelf? Mail naar info@expertisecentrumnederlands.nl.