Leesbevordering in het (v)mbo

Veel jongeren lezen niet graag, terwijl het maken van leeskilometers en het hebben van plezier in lezen belangrijk is voor de leesontwikkeling. Met name leerlingen in (v)mbo kampen met deze problemen. In dit project is onderzocht hoe het op maat aanbieden van leesbevorderingsactiviteiten kan bijdragen aan het vergroten van de motivatie en het verbeteren van de leesvaardigheden van leerlingen in het vmbo.

Achtergrond

Voor het ontwikkelen en onderhouden van de leesvaardigheid is het belangrijk dat jongeren veel leeskilometers maken, zowel op school maar het liefst ook in de vrije tijd. Uit onderzoek weten we echter dat de leesmotivatie al vanaf het einde van de basisschool afneemt en dat met name jongeren in het vmbo en mbo weinig gemotiveerd zijn om te lezen. Om de negatieve spiraal van zwakke leesvaardigheid en afname van leesmotivatie te doorbreken zijn er de afgelopen jaren verschillende initiatieven geweest om leerlingen in het (v)mbo weer aan het lezen te krijgen. Toch zien docenten vaak niet de gewenste effecten en zien zij alleen op de korte termijn een opleving van de leesmotivatie.

Onderzoek

In het kader van het actieprogramma Tel mee met Taal is tijdens dit project Welke jongere is (g)een lezer? De weerstand voorbij..., in opdracht van NRO, onderzocht of het meer ‘op maat’ aanbieden van bestaande interventies bijdraagt aan leesbevordering. Om het op maat werken aan leesbevordering mogelijk te maken is een toolbox ontwikkeld met daarin informatie en tips voor docenten. Het Expertisecentrum Nederlands, ITTA UvA en de Radboud Universiteit werkten hierin samen.

Fase 1: Ontwikkeling Toolbox

In een eerste fase is onderzocht welke legeringseigenschappen van invloed zijn op leesmotivatie. Leerlingen in zowel het vmbo als het mbo hebben hiervoor een vragenlijst ingevuld met vragen over het eigen leesgedrag en de eigen leesmotivatie. In aanvullende focusgroepen met leerlingen, docenten en zorgspecialisten is dieper ingegaan op deze leerlingeneigenschappen en wat het maakt dat leerlingen wel of niet lezen. Resultaten van deze eerste fase vormden samen met een uitgebreide literatuurstudie naar effectieve elementen van leesbevorderingsprogramma’s de input voor de ontwikkeling van de Toolbox leesbevordering in het (v)mbo. Deze toolbox biedt handvatten en inspiratie voor het op maat werken aan leesbevordering. In de toolbox worden naast algemene tips ook tips gegeven voor hoe docenten met bestaande programma’s effectiever aan leesbevordering kunnen werken.

Fase 2: Interventiestudie

Het op maat werken aan leesbevordering met behulp van de Toolbox leesbevordering (v)mbo is in een interventiestudie bij eerstejaars vmbo-leerlingen (bl, kl en gl) onderzocht. Resultaten van dit onderzoek laten zien dat de inzet van de Toolbox gecombineerd met een training voor docenten een positief had op de ontwikkeling van begrijpend lezen en leesmotivatie van eerstejaars leerlingen. 

Fase 3: Doorontwikkeling toolbox

Op basis van de bevindingen en ervaringen uit de interventiestudie is de toolbox bijgesteld. De toolbox wordt beschikbaar gesteld voor andere docenten in het (v)mbo. Hiervoor is een scholing ontwikkeld. In de scholing staan de materialen uit de toolbox en de implementatie daarvan in de praktijk in de klas centraal.

De Toolbox is hieronder digitaal beschikbaar en kijk ook op www.lezeninhetvmbo.nl (een initiatief van Stichting Lezen en SLO) voor overzicht van verschillende beschikbare activiteiten en werkvormen. Lees ook de onderzoeksrapportage voor meer informatie over de resultaten van het project.

De volgende tools zijn ook apart te downloaden:

Meer lezen

 

logo Expertisecentrum Nederlands